خرید ملک از پدر
مطابق با قانون ، هر فردی در طول زمان حیات خویش این حق را خواهد داشت که از اموال و دارایی خود به صورت دلخواه بهره ببرد و در شرایط نیاز ، آن را به اشخاصی که مد نظر دارد منتقل کند ؛ خواه به روش عقد معوض (با دریافت بهای آن مال) و خواه به روش غیرمعوض ( بدون دریافت بهای مال) .
تفاوتی هم نخواهد داشت که فرد انتقال گیرنده فرزند مالک و یا یک غریبه باشد . از این حیث به این سوال که آیا والدین در طول حیات خود این حق را دارند که املاک و دارایی های خود را به برخی از فرزندان خود انتقال دهند یا خیر ؟ باید بگوییم بله .
انتقال ملک به افراد دیگر شرایط و قوانین مختص خود را دارد و برای آنکه دارای اعتبار حقوقی باشد ، لازم است با رعایت قوانین و مقررات مربوطه ، این اقدام صورت بگیرد و یا به بیانی دیگر انتقال ملک به سایرین اعم از فرزندان ، باید به روش یکی از چارچوب های حقوقی رایج از جمله خرید و فروش ، هبه ، صلح و یا وصیت کردن صورت پذیرد تا دارای اعتبار باشد و امکان استناد به آن وجود داشته باشد .
برخی مواقع پدر یا مادر تصمیم دارند که املاک خویش را در زمان فعلی به فرزند یا فرزندان خود منتقل کنند و بعضی مواقع نیز ، به منظور جلوگیری از سوءاستفاده هایی از سوی بعضی از فرزندان ، تصمیم دارند این موضوع را به زمان فوت خویش موکول کنند تا به این صورت در طول زمان حیات خود باز هم قادر باشند از اصل ملک یا منافع آن بهره‌مند شوند . شرایط و طریق انتقال ملک به فرزند یا فرزندان به صورت یکی از موارد زیر باشد :
شرایط انتقال ملک به فرزند یا فرزندان
۱) انتقال ملک به فرزند یا فرزندان در قالب عقد بیع
اولین و اصلی‌ترین شیوه برای منتقل کردن ملک به فرزند ، عقد بیع است .
عقد بیع به این معنی می‌باشد که فردی در ازای گرفتن بهای ملکی آن را به شخص دیگری منتقل کند . بنابراین در شرایط انتقال ملک به فرزند ، پدر یا مادر در جایگاه فروشنده و فرزند یا فرزندان ، در جایگاه خریدار ملک قرار می‌گیرند .
در عقد بیع میان والد و فرزند نیز باید با رضایت و اجازه دو طرف ، شرایط انتقال دادن ملک به فرزند مثل بهای ملک ، مشخص و تعیین گردد .
انتقال ملک به فرزند در قالب عقد بیع موجب می‌گردد که دیگر به جای پدر یا مادر ، فرزندان مالک قانونی و رسمی ملک محسوب شود ؛ چون پدر و مادر ، به موجب یک عقد معتبر و رسمی ملک خویش را به فروش رسانده اند و عوض یا بهای آن را هم اخذ کرده اند .
حتی اگر بهای گرفته شده از بهای قانونی ملک کمتر باشد . از این رو فرزندان دیگر ، قاعدتا حق ندارند به انتقال ملک پدر یا مادر به فرزندی که خریدار بوده است ، اعتراضی کنند .
۲) انتقال ملک به فرزند در قالب عقد صلح
از جمله عقود پر کاربرد دیگر که از آن برای انتقال ملک استفاده می‌کنند، قرارداد صلح عمری است که به موجب آن مالک با در نظر گرفتن شرایط ویژه ملک خویش را به شخص دیگر ، صلح یا انتقال می‌دهد .
یک از شروط عقد صلح عمری ، این است که مالک اصلی آن ، این حق را داشته باشد که تا موقعی که در قید حیات است از منافع ملک خود بهره ببرد و پس از فوت او متصالح یا فردی که به نفع وی مالی صلح گردیده است ، مالک عین آن ملک می گردد .
از این رو بهره‌گیری از صلح عمری به جای عقد بیع ، می‌تواند به پدر و مادر این اطمینان خاطر را بدهد که تا هنگامی که در قید حیات هستند ، فرزندان قادر به فروش ملک مورد انتقال نخواهند بود .
با این حال ، ضمن انتقال ملک از راه صلح عمری ، این امکان وجود دارد که پرداخت بها که وجه مصالحه نام دارد را هم ضمن عقد صلح درج کرد .
۳) انتقال ملک به فرزند در قالب وصیت
یکی دیگر از شرایط انتقال ملک به فرزند یا فرزندان وصیت کردن ملک به آنها می باشد . با این حال ، بر عکس عقد بیع که بلافاصله پس از وقوع عقد ، فرزند مالک ملک می‌شد ، در انتقال ملک از طریق وصیت ، مال پس از فوت پدر یا مادر منتقل خواهد شد .
ولی نکته حائز اهمیتی که در خصوص انتقال ملک به فرزند در چارچوب وصیت وجود دارد ، این می‌باشد که بر حسب قانون مدنی ، هر شخصی فقط به اندازه یک سوم یا ثلث اموال و دارایی خود را قادر است به نفع سایرین وصیت نماید و بیشتر از آن غیر نافذ خواهد بود .
به بیانی دیگر ، هر شخص حق دارد در طول حیات خویش حتی مجموع املاک و دارایی‌های خود را به سایرین انتقال دهد و ببخشد ؛ ولی هنگامی که موضوع بحث وصیت کردن است ، فقط به اندازه یک سوم آن الزام آور می‌باشد و در صورتی که شخصی ، بیش از یک سوم از املاک یا دارایی های خویش را به فرزند یا فرزندان وصیت کرده باشد ، وراث دیگر قادر خواهند بود این میزان مازاد را تنفیذ کرده و به آن عمل کنند و یا اینکه آن را نپذیرند .
4) انتقال ملک به فرزند در قالب هبه
از دیگر عقودی که در قانون مدنی ، برای انتقال یک مال به سایرین در نظر گرفته شده است ، عقد هبه است . در اصطلاح عامیانه عقد هبه ، همان هدیه کردن می‌باشد و به این خاطر که ( بر عکس عقد بیع) ، عمدتا بدون گرفتن عوض یا بهای ملک می باشد ، جهت انتقال ملک به فرزند که از نظر عاطفی به پدر و مادر وابسته می‌باشد ، مورد استفاده قرار می‌گیرد . البته برخی مواقع هبه نیز ممکن است به صورت معوض باشد .
همچنین عقد هبه ، عقدی مجاز می‌باشد که به موجب آن هبه دهنده قادر است هر موقع تمایل دارد هبه خود را باز ستاند . ولی بر اساس قانون ، چنانچه هبه گیرنده ، فرزند هبه دهنده باشد، رجوع از عقد هبه امکان پذیر نخواهد بود .
سخن پایانی
انتقال ملک به فرزندان منوط به اینکه این انتقال در زمان فعلی محقق گردد و یا بعد از فوت پدر یا مادر ، ممکن است به طریق متعددی اعم از بیع ، صلح عمری ، هبه یا وصیت صورت بگیرد .
در قانون مدنی شرایط انتقال ملک به فرزند از طریق موارد فوق پیش بینی شده است و می‌بایست این شرایط قانونی را در تنظیم متن انتقال ملک به فرزندان در نظر گرفت .
انتقال ملک به افراد دیگر شرایط و قوانین مختص خود را دارد و به این جهت که دارای اعتبار حقوقی باشد ، باید با رعایت قوانین و مقررات مربوط به آن ، این اقدام صورت پذیرد و یا به بیانی دیگر انتقال ملک به سایرین اعم از فرزندان ، می‌بایست از راه یکی از عقود رایج در قانون مدنی که در این مطلب به بیان آنها پرداختیم صورت بگیرد ، مثل عقد هبه ، عقد صلح ، عقد بیع و یا از طریق وصیت . در این صورت است که انتقال ملک معتبر و صحیح خواهد بود .